Gorredijk

tweede wereldoorlog

  • De Hoofdstraat in het jaar 1941.

    1941

  • Kranslegging bij het monument voor de gesneuvelden tijden de tweede wereldoorlog op de algemene begraafplaats aan de Hegedyk te Gorredijk. Schoolkinderen adopteerden dit monument en leggen ieder jaar op 26 april, de dag dat Gorredijk werd bevrijd, een krans.

    Adopteren monument

  • De 6 graven op het kerkhof aan de Hegedyk van de bemanning van de Mitchell bommenwerper die op 15 augustus 1941 boven Terwispel werd neergeschoten. Pas een maand later werden ze begraven,al die tijd stonden de lichamen opgebaard in het lijkenhuisje op het kerkhof.

    Bemanning Mitchell bommenwerper

  • April 1945. Een lid van de Binnenlandse strijdkrachten met armband fietst richting hoofdbrug. Het Postkantoor links was zwaar beschadigd door het vuurgevecht met de Duitsers die de brug gingen opblazen. Er werd een grannat door een der dakkapellen geschoten. Tijdens het gevecht kwam Gerk Numan om het leven.

    Binnenlandse strijdkrachten

  • Tijdens de door de Duitse bezetter verplichte hooilevering in de jaren 1940/1945 stonden de boerenwagens aan de Kerkewal vanaf de Waag tot Olieslagerij op hun beurt te wachten. Daar werd het hooi in pakken geperst.

    Boerenwagens

  • Nadat de Duitsers Nederland hadden bezet plaatsten zij borden bij de bruggen met de verordening dat hun voertuigen voorrang hadden op het overige verkeer.

    Borden

  • In april 1945 lieten de Duitsers alle bruggen in Gorredijk en Kortezwaag springen, zo ook de brug over de Dwarsvaart in de Nijewei. Het totaal ontwrichte brugwachtershuisje werd eerst afgebroken.

    Brugwachtershuisje

  • Een Canadese legereenheid bivakeerde op het Marktplein.

    Canadese legereenheid

  • Ook aan de Langewal stonden Canadese vrachtauto's en gevechtswagens na 15 april 1945.

    Canadese vrachtauto's

  • Voorafgegaan door tamboers Andries Hofman en Jelle Beenen met hoge hoed, liep de afdeling Gorredijk van de Communistische partij mee in de optocht van 5 mei 1945. In de eertse jaren na de wereldoorlog had deze partij nog een grote aanhang.

    Communistische partij

  • Ook de basculebrug werd in april 1945 door terugtrekkende Duitse genietroepen opgeblazen. Het herstel werd opgedragen aan Pieter Hazewindus, maar hij kon de kelder door aanwezigheid van drijfzand niet droog krijgen. Het werk werd overgenomen door Gerrit Roorde uit Tijnje die daarvoor zwaarder materiaal tot zijn beschikking had.

    Drijfzand

  • In de donkere oorlogsjaren was er door gebrek aan benzine weinig autoverkeer. Slechts voor enkele groepen, o.a. doktoren gold een ontheffing van het rijverbod.

    Gebrek aan benzine

  • Gerk Numan

    Gerk Numan

  • De Gerk Numan brug werd in september 1948 officieel in gebruik genomen.

    Gerk Numan Brug 1948

  • Timmerman/ Aannemer P.Hazewindus zou de brug herstellen. Door drijfzand kon hij de kelder niet droog krijgen. Gerrit Roorda uit Tijnje nam het werk over en klaarde de klus

    Herstel brug

  • De hoofdbrug in 1941.

    Hoofdbrug 1941

  • In de nacht van 14 op 15 april 1945 vernielden terugtrekkende Duitse genietroepen de bruggen in Gorredijk en omgeving. Als eerste sneuvelde de brug over de Dwarsvaart in Kortezwaag.Daarna volgden Bleekersbrége, de Hoofdbrug en Gurbe's brége. Bij de verdediging van de Hoofdbrug kwam de verzetsstrijder Gerke Numan om het leven. Naar hem werd later de vervangende brug vernoemd. De huizen nabij de bruggen hadden onnoemlijk veel schade, bijna alle ruiten waren gesprongen en veel dakpannen kwamen naar beneden. Het ergst waren de (oudere) huizen bij Gurbe's brége er aan toe.Op 15 april reden de eerste Canadese voertuigen over het rijklaar gemaakte brugdek, daarmee was de bevrijding een feit. Enige dagen later stalden reservetroepen hun vehikels aan de Langewal en achter de O.L. school op het Marktterrein. Op 5 mei was geheel Nederland bevrijd en werd er feest gevierd met een optocht en volksfeesten. Ook daarvan maakte Hendrik C. v/d Meer foto's. Maar door zijn slecht gezichtsvermogen zijn de meeste foto's onscherp.

    Hoofdbrug bevrijding

  • Hooilevering bij de Olieslagerij tijdens de oorlogsjaren 1940/1945. Op de achtergrond de schorsmolen die Nauta aan de firma Posthuma verkocht. De wieken waren er al afgehaald.

    Hooilevering

  • Hooilevering aan de Duitse Wehrmacht tijdens de oorlogsjaren 1940/ 1945. Het hooi werd bij Olieslagerij in pakjes geperst en per schip vervoerd.

    Hooilevering Wehrmacht

  • Hooivordering door de Duitsers bij het tramstation te Gorredijk in de tweede wereldoorlog.

    Hooivordering.

  • Op 5 mei 1945 kwamen veel inwoners van Gorredijk bijeen op het Marktterrein.

    Inwoners Marktterrein

  • De veel te vroeg overleden Jacob Coehoorn liep ook mee in de optocht van 5 mei 1945.

    Jacob Coehoorn

  • Jan v/d Sluis (foto gemaakt in 1942), tijdens de Tweede wereldoorlog heeft Jan v/d Sluis veel Joden geholpen om onder te duiken.

    Jan Arends v/d Sluis

  • Jan v/d Vegt

  • Na 15 april was de strijd gestreden. Het kampement werd afgezet met touw om nieuwsgierigen te weren. De manschappen sliepen in tenten.

    Kampement

  • Optocht 5 mei 1945. Door het opblazen van de brug Molenwal/Kerkewal werden ook de huizen aan de de Molenwal beschadigd. De ramen van nummers 27 en 28 zijn met planken dichtgetimmerd.

    Kanon in optocht

  • .De brug tussen de Kerkewal en Molenwal, kort na 15 april 1945. De noodbrug, een later opgetimmerde praam ligt al klaar.

    Kerkewal/ Molenwal

  • Kranslegging bij het monument voor de gesneuvelden tijden de tweede wereldoorlog op de algemene begraafplaats aan de Hegedyk te Gorredijk. Schoolkinderen adopteerden dit monument en leggen ieder jaar op 26 april, de dag dat Gorredijk werd bevrijd, een krans.

    Kranslegging monument

  • Ook de Langewal had zijn ereboog in mei 1945.

    Langewal ereboog

  • Optocht op 5 mei 1945, hier op de Molenwal. Ubele Bergsma of Bonne Bergsma (?) heeft de leidsels in handen.

    Leidsels

  • Op deze op 23-03-1945 vanuit een verkenningsvliegtuig van de R.A.F. gemaakte foto staat heel Gorredijk afgebeeld. Linksboven de bochtige Kromten met de aftakking de Nijefeart naar boven uit. Ook de Langewal en Kortewijk richting Lippenhuizen is rechtsonder goed weergegeven. De witte winkelhaak, iets boven het midden zijn de tennisbanen aan het Schansburglaantje te zien.

    Luchtfoto R.A.F.

  • Op schoolplein en Marktterrein stonden in april 1945 voertuigen van het Canadese leger. Zij gebruikten veel Amerikaans materiaal.

    Marktterrein

  • Optocht 5 mei 1945 hier in de Nieuwstraat. Jongen links is Jan Tabak, naast de wagen rechts zijn vader Kees Tabak.

    Nieuwstraat

  • .Oeds de Boer met zijn wagen in de optocht van 5 mei 1945 op de Molenwal.

    Oeds de Boer

  • In september 1948 werd de nieuwe hoofdbrug officieel in gebruik genomen. Hij werd genoemd naar Gerk Numan die hier in april 1945 tijdens een vuurgevecht met terugtrekkende Duitsers het leven liet.

    Officieel in gebruik

  • Wat er te zien of te horen viel op 5 mei 1945 is onduidelijk, maar druk was het wel.

    Onduidelijk

  • De officiële in gebruikname van de Gerk Numanbrug in het centrum van Gorredijk. Links de weduwe Numan de Vries met haar kinderen. Haar man sneuvelde één dag voor de bevrijding in april 1945 tijdens een vuurgevecht met Duitse genietroepen die de hoofdbrug opbliezen. Rechts: Burgemeester Harmsma hield een toespraak. Op de brug staat Jouke v/d Zee met bloemen.

    Opening brug

  • De officiële in gebruikname van de Gerk Numanbrug in het centrum van Gorredijk. Links de weduwe Numan de Vries met haar kinderen. Haar man sneuvelde één dag voor de bevrijding in april 1945 tijdens een vuurgevecht met Duitse genietroepen die de hoofdbrug opbliezen. Rechts: Burgemeester Harmsma hield een toespraak. Op de brug staat Jouke v/d Zee met bloemen.

    Opening Hoofdbrug Gerk Numan

  • Optocht op 5 mei 1945, hier aan de Molenwal. Op de vaartkant liggen de resten van de bovenbouw van de hoofdbrug die de Duitsers in april hadden laten opblazen.

    Optocht 5 mei 1945

  • Kranslegging in mei 1990 bij het oude postkantoor op de hoek van de Kerkewal/ Hoofdstraat, ter nagedachtenis van de Joden die in de laatste wereldoorlog door de Duitsers werden vermoord.

    Oude postkantoor

  • Optocht op 5 mei 1945, hier op de Stationsweg/ Hoofdstraat. Links de rietwinkel van Louw Kniezenburg.

    Rietwinkel

  • Dit is wat er overbleef van de huizen van de Kerkewal nummers 30 en 31. De lichte dakconstructie was mede oorzaak van de grote schade, De woningen werden weer bewoonbaar gemaakt.

    Schade Kerkewal

  • Als verpleegsters verkleedde Gorredijkster schoonheden tijdens de optocht op 5 mei 1945. V.L.N.R. Wiesje Zwart, Ida de Vries, Mientje Kunst, Neeltje Bottema en zusje Jongsma.

    Schoonheden

  • Ook gymnastiekvereniging

    Stanfries

  • De uitkijktoren aan de Lijnbaan werd in 1941 door de Duitsers gebouwd om overvliegende vliegtuigen te signaleren. Op de voorgrond Corrie Beenen.

    Uitkijktoren Lijnbaan

  • Optocht op 5 mei 1945. Hier op de Nijewei voor het huis van fotograaf H.C. v/d Meer. Voor de versierde wagen staan Jan en Hilda Tabak. Op de wagen Billy (Sybilla) v/d Meer, een dochter van de fotograaf.

    Versierde wagen

  • Op 15 december 1982 werd door Prins Bernhard aan Jan Arends v/d Sluis het verzetskruis posthuum uitgereikt. Zijn weduwe, Saakje v/d Sluis/ v/d Sluis nam het in ontvangst. Tijdens de Tweede wereldoorlog heeft Jan v/d Sluis veel Joden geholpen om onder te duiken.

    Verzetskruis/ Jan Arends v/d Sluis

  • Dit zijn bonnen die in de tweede wereldoorlog werden gebruikt. Deze bonnen werden uitgedeeld om het kleine beetje eten dat er was, eerlijk te verdelen. Op de bonnen staan nummers. In de krant stond dan wat je kon krijgen voor zo’n nummer. Maar dan moest je wel snel zijn anders was het al op. Je kon deze bonnen ophalen bij het distributiekantoor. Je moest dan ook je persoonsbewijs laten zien. Soms kwam je met bonnen bij de winkel maar dan kreeg je niks want er was gewoon niks. Vooral het laatste jaar van de oorlog was er heel weinig voedsel. (beschikbaar gesteld door Mevr. A.Smit de Haan)

    Voedselbonnen

  • Volksfeesten op 5 mei 1945 met volksdansen en gymnastiek op het Marktterrein.

    Volksdansen

  • De Hoofdstraat in het oorlogsjaar 1941, Dit is een uitvergroting van de vorige foto.

    Vorfahrtsrecht

  • De weduwe van Gerk Numan met haar drie jonge kinderen bij de opening van de naar haar omgekomen echtgenoot genoemde hoofdbrug in 1948. Gerk Numan werd bij de bevrijding van Gorredijk in april 1945 door de Duitsers doodgeschoten.

    Weduwe Gerk Numan

  • Een soortgelijke Whitley V van het 102 Sqdr. werd boven Terwispel neergeschoten.

    Whitley V Bommenwerper

  • De Zuid- West Dubbelestraat in feesttooi in mei 1945.

    Z.W. Dubbelestraat

  • Deze hoofdbrug werd in april 1945 door terugtrekkende Duitse troepen zwaar beschadigd. De brug die over de Pastorieweg in Heerenveen lag was intact gebleven en daar niet meer gebruikt. Deze werd naar Gorredijk gebracht en zo kon reeds op 22 mei 1945 weer met trams tussen Heerenveen en Drachten worden gereden.

    Zwaar beschadigd

Meer foto’sLaatste foto’s

  • © 2025 Gorredijk Historie
  • Alle rechten voorbehouden