Gorredijk

Terug naar boven

Uitbreidingsplannen 1937

              Uit Hepkema's Courant Nieuwsblad van Friesland 16-04-1937
 

          Uitbreidingsplannen in Opsterland

          Gorredijk en Beetsterzwaag gereed, andere dorpen zullen volgen.

Bij het ontwerpen van deze plannen werd van een aantal grondgedachten uitgegaan volgens welke de ontwerper in dit geval de gemeente architect zijn plan opstelde.

Voor Gorredijk zijn de volgende gedachten leidend geweest:

A. De voortschrijdende lintbebouwing langs de vaart en de verkeerswegen dient te worden opgevangen en in de wijze van bebouwing in het algemeen moet orde worden geschapen.
B. De groepering van de bebouwing dient zodanig te worden gekozen, dat het dorp in de toekomst wordt ,,afgebouwd'' tot een geheel van regelmatige vorm, mede in verband met riolering, aanleg van gas, water en electrische leidingen, enz.
C. De woonstraten moeten zodanig worden geprojecteerd, dat veelvuldige snijding van hoofdwegen, in het belang van een veilig verkeer wordt vermeden, terwijl gelegenheid moet worden geschapen, het verkeer van de hoofdverkeersweg op de minst ingewikkelde wijze om te leiden.
D. Industrieën dienen te worden gevestigd op daartoe geschikte terreinen, liggende aan
het vaarwater, en van de hoofdverkeerweg gemakkelijk te bereiken.

Nu is de lintbebouwing in Gorredijk reeds zeer ver gevorderd, vooral langs de weg van Schansburg naar Voltawerk. Toch was opneming van deze uitlopers der bestaande bebouwing in het uitbreidingspan noodzakelijk, waardoor echter de afmetingen van het terrein dat in het plan zou worden betrokken feitelijk werden vastgelegd en het geheel een groter opzet kreeg dan in verband met de verwachte groei van Gorredijk nodig zou zijn geweest. Bij een beschouwing van de bij dit artikel geplaatste kaart van het plan dient men dit goed in het oog te houden. Dat Gorredijk een dergelijke omvang zal krijgen, is ongetwijfeld verre toekomstmuziek. Aan de andere kant is het echter te prijzen, dat de architect een open oog voor de toekomstmogelijkheden gehad heeft en een plan heeft ontworpen, dat een geregelde, doelmatige en geleidelijke uitbreiding van Gorredijk verzekert. Naar een geheel van regelmatige vorm werd gestreefd, door ter weerszijden van de vaart een complex van ongeveer gelijke grote in het plan te betrekken en de, voor omleiding van het doorgaand verkeer geschikte wegen te projecteren volgens een tracé, met dit doel overeenkomend. De woonstraten zijn zoveel mogelijk straalsgewijze geprojecteerd op de ringstraten, waarvan de voornaamste wegen voor doorgaand verkeer onderling verbinden. Op deze wijze zijn onnodige kruisingen met verkeerswegen voorkomen, een factor van belang met het oog op verkeersveiligheid, terwijl men tevens van de woonstraten uit gemakkelijk de weg naar de verkeerswegen kan vinden. Bij de projectering van de ringwegen is voorts aangenomen, dat de Commissieweg Heerenveen-Gorredijk-Drachten, die op 't Rijkswegenplan voorkomt, bij de Schansburg zal worden doorgetrokken, zoals op het plan is aangegeven, tot aan de Driehoek te Lippenhuizen.

16-04-1937.jpg
1: Hoofdbrug,  2: Schansburg  3: Voltawerk  4: Alg. Begraafplaats 

Industrieterrein

Bij de keuze van het industrieterrein heeft men het oog laten vallen op het complex ten noordwesten van Gorredijk, bij de Kromten. Deze terreinen liggen aan behoorlijk vaarwater en zijn gemakkelijk aan te sluiten aan de verbindingswegen, terwijl door deze keuze tevens bereikt werd, dat reeds bestaande industrieën, als houtzagerij, kalkbranderij, gasfabriek, tuindersbedrijf en scheepstimmerwerf als vanzelf in het toekomstige industriegebied werden opgenomen. In het plan zijn een drietal (eigenlijk vijf) soorten van bebouwing geprojecteerd, n.l. gesloten bebouwing (de goedkoopste), halfopen bebouwing A en B (landhuisbouw). Deze landhuizen zullen kunnen verrijzen o.a. langs de doorgetrokken Commissieweg achter Schansburg. De bebouwing zal daar een royaal karakter krijgen, zoals uit het volgende zal blijken.
Voor de hoofdweg is aan een breedte gedacht van 10 meter, aan weerszijden komt een beplante strook van 4 meter breedte, vervolgens een parallelweg, o.a. voor fietsers, van 5 meter breedte, en tenslotte een wandelstrook van 3 meter breedte, die zo nodig tot trottoir gemaakt kan worden. Alles is dus zo ruim en royaal mogelijk genomen, teneinde in de toekomst deze weg een aanzien te geven overeenkomstig zijn belangrijkheid. Tussen deze landhuisbouw en de blokken goedkope arbeiderswoningen, zoals die hoofdzakelijk ontworpen zijn aan straten, evenwijdig lopend met een gedeelte van Kerkewal en Langewal, zijn nog drie huizentypen geprojecteerd in oppervlakte van huis en erf met de welstand der toekomstige bewoners rekening houdend. Er is dus verscheidenheid genoeg en aan alle beurzen is gedacht bij de toekomstige bouw.

De Volksgezondheid

Maar er meer, waaraan aandacht geschonken is bij de opzet van het plan, o.a. aan de volksgezondheid en aan het aangename karakter van verschillende wijken, waardoor doodsheid vermeden wordt. Zo is in de toekomstige kom veel ruimte uitgespaard voor groen en plantsoen, waarvan , indien dit nodig mocht blijken, ook gedeelten voor parkeerterrein bestemd kunnen worden. Zo is om het oude kerkhof, waar toch ook gebouwd mag worden, een groene strook geprojecteerd, welke mettertijd een aardige wandeling zal bieden, terwijl de Kalkbranderswijk langs de Marechausseekazerne open is gehouden om deze mettertijd te verbreden en er een waterpartij van te maken, in combinatie met een plantsoenaanleg. Voorts komt er in het plan veel groen voor, dat gereserveerd blijft voor openbare gebouwen als scholen en kerken. Met alle mogelijkheden van toekomstige ontwikkelingen is dus rekening gehouden.

Speelgelegenheid

Het vraagstuk van speelgelegeheid voor de jeugd is mede onder ogen gezien. Voorlopig zijn in de nieuwe kom twee kinderspeelplaatsen ontworpen, ingesloten door omliggende woningen. Dit heeft het voordeel, dat de ouders steeds vanuit hun woningen hun spelend kroost in het oog kunnen houden, terwijl zij niet hoeven te vrezen voor verkeersongevallen.. En dat is ook heel wat waard. Wie dit uitbreidingsplan voor Gorredijk enigzins nauwkeurig beschouwt, zal tot de overtuiging komen, dat hier een stuk werk geleverd is, waarbij zin voor logica, begrip van wat een dorp behoort te zijn, oog voor toekomstmogelijkheden en gevoel voor architectonisch schoon een belangrijke rol gespeeld hebben. Het is een plan geworden het belangrijke centrum, dat Gorredijk in de Zuid-Oosthoek inneemt, ten volle waardig. 



Meer foto’sLaatste foto’s