Gorredijk

Heringa, Lammert

Lammert Heringa werd geboren op 20 januari 1921 in Kortezwaag. Na het behalen van zijn HBS-diploma kwam hij in opleiding bij de wetenschappelijke afdeling van de Bataafse Petroleum Maatschappij in Amsterdam, om later uitgezonden te worden naar het voormalige Nederlands-Indië. Deze opleiding stagneerde toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak en de BPM-installaties en gebouwen in de hoofdstad werden verwoest door een bombardement van de bezetter. 

Heringa liet zich toen inschrijven bij de universiteit van Groningen om medicijnen te gaan studeren. Hier weigerde hij de loyaliteitsverklaring te ondertekenen en dook onder in een kampeertent in de bossen van Noord-Laren. Na enige tijd ging hij weer naar Groningen terug en werd hij opgenomen in het gezin van prof. dr. H.J. Backer. Onder de schuilnaam 'Fokkinga' verspreidde hij illegale studentenbladen en Je Maintiendrai. Dit deed hij samen met zijn vriend, de Gorredijkster dokterszoon Hans Ebbinge. Toen het verspreidingsgebied voor de twee mannen te groot werd, zorgde A.E. Gorter (hoofd van de openbare ULO te Woldendorp) dat er hulp kwam van twee 17-jarige jongens. Een van de knapen ging wat onvoorzichtig te werk, waardoor hij in handen viel van een politieman die een NSB'er was. De jongen werd onder druk gezet en noemde de naam van Heringa. Deze kreeg een boodschap dat er te weinig kranten waren op het adres van zijn helper. Toen Heringa het pakket op 23 december 1943 wilde afleveren, deed een lid van de Sicherheitsdienst de deur open. Heringa werd naar het huis van bewaring gebracht en aan een zwaar verhoor onderworpen. Ondanks de mishandelingen heeft hij geen namen van andere verzetsmensen genoemd. Uit de gevangenis heeft Heringa professor Backer via een relatie een brief gestuurd, waarin de namen van mensen stond die onder moesten duiken. 

Na vier weken gevangenschap in Groningen, werd Heringa via kamp Amersfoort naar Utrecht vervoerd om daar zijn vonnis af te wachten. Hier verbleef hij in de gevangenis aan het Wolvenplein. Hij werd veroordeeld tot drie jaar tuchthuis. Eind 1944 kwam hij in de jeugdgevangenis in Siegburg terecht, waar hij hongeroedeem en vlektyfus kreeg. Na de bevrijding is Heringa met een Amerikaans transport in Heerlen aangekomen, waar hij werd opgehaald door professor Backer. Hij werd opgenomen in het R.K. ziekenhuis in Groningen. Toen bekend werd dat hij aan zware tuberculose leed, werd hij via het sanatorium Hellendoorn naar Hoog-Laren overgebracht, waar hij op 28 april 1946 overleed. Na de crematie in Driehuis Westerveld is zijn urn bijgezet op de Algemene begraafplaats aan de Hegedyk in Gorredijk.(foto via T.Nijboer) 

Onthulling
Het monument is onthuld op 30 april 1956 door prof. dr. H.J. Backer uit Groningen. Het Monument voor Lammert Heringa herinnert de inwoners van Gorredijk aan de omgekomen verzetsstrijder. Op het woonhuis Lammert Heringastrjitte 13 in Gorredijk zit een plaquette ter nagedachtenis aan Lammert Heringa. De straat waarin deze plaquette te vinden is, is vernoemd naar Lammert Heringa.

 

Plaquette voor Lammert Heringa in Gorredijk LC 28-04-1956
Vandaag zal in een eenvoudige plechtigheid in de naar hem genoemde straat, de Lammert Heringastrjitte te Gorredijk, een plaquette worden onthuld ter nagedachtenis aan Lammert Heringa, die vandaag tien jaren geleden is overleden aan de, gevolgen van zijn verblijf in een Duits tuchthuis. De in brons uitgevoerde plaquette is door de beeldhouwer W.J. Valk uit Eelde vervaardigd in opdracht van een vriend van de overledene, professor dr. H. J. Backer uit Groningen.

Lammert Heringa, die in Groningen medisch student was, was een der oprichters van de verzetsgroep „Je Maintiendrai" in de provincie Groningen. Hij werd in april 1944 onder bezwarende omstandigheden door de S.D. gearresteerd, maar dank zij zn moedige houding bij de verhoren is geen der andere leden van deze organisatie het slachtoffer geworden. Heringa werd overgebracht naar de gevangenis te Siegburg en is daar door de Amerikaanse troepen bevrijd. De doorgestane ontberingen bleken echter te veel te zijn geweest.

Je maintiendrai : uitgave voor Groningen en omgeving
18-08-1945
Lammert Heringa terug

Na een tijd van angstige spanning en onzekerheid, kan de redactie van „Je Maintiendrai" tot haar oprechte vreugde berichten, dat haar medewerker Lammert Heringa uit Duitsland in ons Vaderland Is teruggekeerd. Lammert had in de wintermaanden van 1923—1944 onder de naam, Fokkinga mede de leiding van de organisatie van het J.M.-werk ia de provincie Groningen. Onder zeer moeilijke omstandigheden moest toen een verspreidingsapparaat van de grond af worden opgebouwd. Zgn uitstekende organisatorische kwaliteiten stonden er borg voor, dat hij hierin zou slagen. Vrouwe Fortuna, zonder wie geen illegaal werker kan, was evenwel niet op zijn hand en hg werd op 6 April 1944 door de S.D. gearresteerd Zijn grote koelbloedigheid tijdens de verhoren voorkwam, dat het de S.D. gelukte om ook maar één schakel in de organisatie, zowel naar boven als naar beneden, op te rollen. Doch het bewijsmateriaal tegen hem zelf was van een dergelijke omvang, dat zijn vrienden het ergste voor hem vreesden. In Augustus werd Lammert door het Obergericht te Utrecht tot 3 jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Dit vonnis werd toen, mede door de successen van onze bondgeno.ea aan het Westfront, als een verademing beschouwd. Wij vermoedden toen niet, dat het meer dan acht maanden zou duren, voordat hij door de Amerikanen zou worden bevrijd. Wat deze lichamelijk en geestelijk enorm sterke figuur in het tuchthuis te Siegburg heeft moeten doorstaan, is niet onder woorden te brengen. Het stemt dan ook tot grote dankbaarheid, dat Lammert de sadistische praktijken van het moffengespuis heeft overleefd, al heeft zijn lichaam zeer ernstig geleden en zal zijn herstel lange tijd vergen. Wij vertrouwen er echter op, dat zijn ongebroken wilskracht en zijn grote vitaliteit zullen medewerken aan zijn genezing, opdat hij kan terugkeren in de maatschappij, aan de vernieuwing waarvan hg reeds nu zo gaarne zijn beste krachten zou willen wijden. Wij hopen in het bijzonder, dat hij zijn medische studie, die hem zo dierbaar is, zal kunnen hervatten. Wij wensen onzen medewerker, die tjjans in het sanatorium te Hellendoorn verblijft, veel sterkte en beterschap toe.

De gedenkplaquette in het Gronings academie gebouw, met daar op vermeld de naam Lammert  Heringa

          
De rouwkaart en bedanktbrief, 1946 (via T.Nijboer)

 

Rouwadvertentie 1-5-1946 Heerenveense Koerier

1-5-1956 Friese Koerier